Nomenklatura ve "Nomenklatura” Kapitalizminin Yükselişi

 

Nomenklatura ve "Nomenklatura” Kapitalizminin Yükselişi

Ercan Eren

Nomenklatura (Latince "adıyla çağırma" kökenli), Sovyetler Birliği ve diğer Doğu Bloku ülkelerinde Komünist Parti tarafından devletin ve toplumun tüm kilit alanlarına (bürokrasi, sanayi, ordu, medya vb.) atanan yönetici elit sınıfını ifade eder. Bu terim, hem kilit pozisyonların listesini hem de bu pozisyonlara atanacak potansiyel adayların listesini kapsar.

Özellikleri ve İşleyişi

  • Sadakat Temelli Seçim: Nomenklatura üyeleri, zenginlik veya soyluluk yerine Komünist Parti'ye olan mutlak sadakat temelinde seçilirlerdi. Joseph Stalin'in sistematikleştirdiği bu sistemde atamalar; güvenilirlik, siyasi tutum ve nitelikler ölçüt alınarak yapılırdı.
  • "Yeni Sınıf": Yugoslav eleştirmen Milovan Đilas, onları sıradan vatandaşlar üzerinde özel ayrıcalıklara sahip, eski kapitalist elitlerin yerini alan "yeni bir sınıf" olarak tanımlamıştır. Bu elit kitle (Sovyet nüfusunun yaklaşık %1.5'i), sadakatini partiye ve yöneticilere odaklamış, bu da halkla devlet arasındaki uçurumu derinleştirerek sistemin içeriden çürümesine yol açmıştır.

Nomenklatura Kapitalizmine Geçiş

Nomenklatura, Politik kapitalizmin bir türü olan "Nomenklatura Kapitalizmi" için de geçerlidir. Bu sistem, parti elitlerinin gücünü koruyarak serbest piyasa ekonomisiyle bütünleşmesini ifade eder.

Nomenklatura Kapitalizmini Tanımlayan Üç Temel Özellik:

  1. Tek Bir Partinin Hâkimiyeti: Siyasi otoritenin güçlü bir partide toplanması.
  2. "Büyük Ailelerin" Geniş Desteği: Yönetici partinin bir dizi güçlü ve zengin aileden (veya çıkar grubundan) destek alması.
  3. Bölgesel Sermayeye Açık Olma: Ekonomik olarak bölgesel veya küresel sermaye hareketlerine izin verilmesi.

Nomenklature kapitalizmine örnek olarak, otoriter rejim ile serbestleştirilmiş ekonomiyi birleştiren Singapur'u ve 1980'lerin sonlarında komuta ekonomisinin çöküşüne ekonomik değişimlerle yanıt veren Vietnam' dır.

Başlığı dönersek, yeni katılan ülkeler veya katılmaya niyetli ülkeler var mı? Sorusuyla bitirelim.

Kaynakça

https://www.nisanyansozluk.com/kelime/nomenklat%C3%BCr

https://en.wikipedia.org/wiki/Nomenklatura

François Bafoil, “State Liberalism and Market Socialism: A Comparison between Singapore and Vietnam”, Emerging Capitalism in Central Europe and Southeast Asia A Comparison of Political Economies içinde, 2014, s.65-86

https://www.researchgate.net/publication/304858264_State_Liberalism_and_Market_Socialism_A_Comparison_between_Singapore_and_Vietnam

https://link.springer.com/chapter/10.1057/9781137383068_5

 

 

 

 

 

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Cambridge'in Kışkırtıcı (Provocative) Dehası: Joan Robinson'ın Entelektüel ve Duygusal Öyküsü

  🌹 Cambridge'in Kışkırtıcı (Provocative) Dehası: Joan Robinson'ın Entelektüel ve Duygusal Öyküsü Ercan Eren Joan Robinson'ın (1903-1983) hayatı ve Cambridge Üniversitesi'ndeki kariyeri, 20. yüzyıl iktisat düşüncesinin en büyük dönüşümlerinden birinin merkezi, kişisel drama ve keskin entelektüel mücadelelerle iç içe geçmiş bir destandır. Onun biyografisi, "The Provocative Joan Robinson" kitabının ışığında, sadece ekonomik teorinin değil, aynı zamanda kadın kimliğinin, sadakatin ve yasak aşkın gölgesinde şekillenen bir zekânın öyküsüdür. 1. 🎓 Kadın Kimliği, Kurumsal Direniş ve Kusursuz Rekabetin Yıkılışı Robinson, 1920'lerin ortasında, kadınların üniversiteden resmen diploma dahi alamadığı bir çağda (Cambridge kadınlara tam derece vermeyi 1948'e kadar reddetti) akademiye adım attı. Onun akademik kimliği, erkek egemenliğine karşı sürekli bir meydan okuma olarak kuruldu. Marshallcı Gölge ve Tavır: Cambridge'e Alfred Marsh...
Devamı

İktisat Eğitimi Öğrencileri Piyasa Yanlısı mı Yapıyor?

  İktisat Eğitimi Öğrencileri Piyasa Yanlısı mı Yapıyor? Ercan Eren "Sosyalizmden Piyasalara"(From Socialism to Markets) Makalesinin Düşündürdükleri (G. F. Benzecry & D. J. Smith) Makale Yazarları: Gabriel F. Benzecry (Northwood Üniversitesi) Daniel J. Smith (Middle Tennessee State Üniversitesi) Makalenin Ana Konusu: Bu makale, modern serbest piyasa ekonomisinin yedi önemli savunucusu olan James Buchanan, Ronald H. Coase, Aaron Director, Milton Friedman, F. A. Hayek, Wilhelm Röpke ve Walter Lippmann'ın fikirlerinin nasıl değiştiğini inceliyor. Bu isimler, kariyerlerinin erken dönemlerinde sosyalist veya eşitlikçi düşüncelere sahipken, zamanla nasıl ateşli birer piyasa taraftarı haline geldiklerini anlatıyor. Temel İddia: Yazarlara göre bu dönüşümün arkasında ideolojik bir neden değil, bilimsel bir isteklilik yatıyor. Akademisyenler, teorik ve ampirik kanıtlarla yüzleşince desteklenmeyen ütopik sosyalist inançlarını bırakarak serbest piyasayı benimse...
Devamı

Wicksell’den Keynes’e Paranın İçselliği-Dışsallığı Tartışmalarının Siyasa (Policy) Çıkarımları: Krizden Kaçınılabilir mi?

Resim
  Wicksell’den Keynes’e Paranın İçselliği-Dışsallığı Tartışmalarının Siyasa (Policy) Çıkarımları: Krizden Kaçınılabilir mi?   Ercan Eren Giriş mahiyetinde üç temel noktaya işaret etmek istiyoruz: Tartışmanın Başlangıcı: Paranın doğası üzerine yapılan tartışmaların başlangıcı genellikle Nakit Okulu-Bankacılık Okulu ayrımına dayandırılır. Ancak bu tartışmanın köklerini, daha geriye, Nicolaus Copernicus (1517), Martín de Azpilcueta (1556), Jean Bodin (1530-1596), John Locke (1632-1704) ve David Hume (1711-1776) gibi düşünürlere kadar götürmek mümkündür. Düşünce Gelenekleri: Tarihsel olarak, Anglo-Sakson düşünce geleneğinde para genellikle dışsal kabul edilirken, Alman (Avusturya ve İskandinav düşüncesi dâhil) düşünce geleneğinde içsel kabul edilmiştir. Denge ve Evrim Kavramları: Denge kavramını fizik bilimlerinden yola çıkarak tanımlamak nispeten kolaydır. Ancak Evrim , kapsamı geniş (şemsiye) bi...
Devamı