Arthur Cecil Pigou: Savaşın Toplumsal Maliyetleri Üzerine Bir Refah İktisatçısının Duruşu

 

Arthur Cecil Pigou: Savaşın Toplumsal Maliyetleri Üzerine Bir Refah İktisatçısının Duruşu

Ercan Eren

Arthur Cecil Pigou (1877–1959), Alfred Marshall'ın mirasçısı ve Cambridge Okulu'nun önde gelen figürü olarak, iktisat literatürüne en önemli katkısını dışsallıklar (externalities) ve refahın maksimizasyonu konularında yapmıştır. Pigou'nun Birinci Dünya Savaşı sırasındaki savaş karşıtı eylemleri, sadece ahlaki bir duruş olmanın ötesinde, teorik çalışmalarının pratik bir uzantısı ve kamu entelektüeli rolünün bir gereği olarak ele alınmalıdır.

1. Dışsallıklar Teorisi ve Savaşın Yıkıcı Negatif Dışsallığı

Pigou'nun savaş karşıtlığının akademik temelini, özel maliyet (private cost) ile toplumsal maliyet (social cost) arasındaki ayrımı vurguladığı dışsallık teorisi oluşturur.

• Marjinal Sosyal Maliyet: Pigou'ya göre, savaş, kaynakların (emek, sermaye) savaş sanayilerine yönlendirilmesiyle ortaya çıkan ve hesaplanabilir özel faydaları (siyasi güç, toprak) fersah fersah aşan bir negatif dışsallık durumudur. Savaşın maliyeti (ölüm, yıkım, sermaye kaybı) toplumsal refahı azaltarak, ($, TL)Özel Maliyet < Toplumsal Maliyet($, TL) eşitsizliğini en yıkıcı biçimde gösterir.
• Kaynakların Optimal Dağılımından Sapma: Pigoucu bakış açısıyla savaş, kaynakların, sosyal refahı maksimize edecek alanlar (sağlık, eğitim) yerine, marjinal sosyal faydasının sıfır veya negatif olduğu bir alana zorla aktarılması demektir. Bu durum, Pigou’nun Refah İktisadı teorisinde tanımlanan piyasa başarısızlığının en radikal örneğidir.

2. Kamu Entelektüeli Rolü ve Analitik Temeller

Rogério Arthmar ve Michael McLure'ün 2020 tarihli çalışması, Pigou'nun kamusal eylemlerini, önceki iktisadi analizleriyle ilişkilendirerek rasyonel bir tutum olarak temellendirir:

a) Sanayi Barışı Analojisi

Arthmar ve McLure, Pigou'nun savaş karşıtlığının kökenini "Principles and Methods of Industrial Peace" (1905) adlı erken dönem eserine dayandırır. Pigou bu çalışmada, işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıkların (grev/lokavt), uzlaşma ve tahkim mekanizmalarıyla çözülmesinin, kaynak israfını önleyerek toplumsal refahı artıracağını savunur. Makaleye göre Pigou, bu rasyonel çerçeveyi uluslararası ilişkilere taşımış; savaşı (grev benzeri yıkıcı bir eylem olarak), müzakere ve uzlaşma yerine başvurulan ve ulusal refahı ciddi ölçüde düşüren bir yöntem olarak görmüştür.

 

b) Erken Barış Çağrısının İktisadi Rasyoneli

Pigou'nun 1915'te The Nation gazetesinde yayınladığı ve Müttefikler ile Almanya arasında onurlu bir barış çağrısı yapan mektubu, kamu entelektüeli rolünü üstlendiğinin kanıtıdır. Bu çağrı, sadece ahlaki değil, aynı zamanda iktisadi bir karardır; koşulsuz teslimiyetin dayatılmasının, Pigou'nun öngörüsüyle, daha yıkıcı bir çatışmanın tohumlarını atacağı uyarısı, maliyet-fayda analizine dayanan bir politika önerisidir.

3. İtibarın İhyası ve Biyografik Bütünlük

Nahid Aslanbeigui ve Guy Oakes'un "Pigou in the Foreground" (2015) makalesinin vurguladığı gibi, Pigou'nun kişisel aksiyonları, onun iktisadi felsefesiyle tamamen uyumludur:

• Aktif İnsani Eylemci: Pigou, savaş karşıtı tutumunu pasif bir vicdani retçi olarak değil, en tehlikeli cephelerde (Ypres ve Dunkirk) ambulans şoförlüğü yaparak aktif bir şekilde gösterdi. Bu eylemler, onun teorik refah maksimizasyonu hedefini, pratik olarak insan hayatını kurtarma eylemiyle somutlaştırdığını kanıtlar.
• Akademik Savunma: Bu biyografik çalışma, Pigou'nun hayatını, asılsız "KGB Ajanı" spekülasyonlarından temizleyerek, onun insani değerlerini ve ilkeli duruşunu vurgulamaktadır. Pigou'nun eylemleri ve teorileri arasındaki bu bütünlük, onu yalnızca bir iktisat teorisyeni değil, aynı zamanda sosyal reformlara adanmış bir ahlak filozofu olarak konumlandırır.

Sonuç olarak, Arthur Cecil Pigou'nun savaş karşıtlığı, duygusal bir tepkiden ziyade, Refah İktisadının katı mantığına dayanan, rasyonel bir duruştur. İlgili akademik çalışmalar, onun kamusal entelektüel rolünün ve ahlaki eylemlerinin, iktisadi analizlerinin doğal bir uzantısı olduğunu ortaya koyarak, Pigou'nun mirasını yeniden değerlendirmeye tabi tutmaktadır.

Kaynakça

Arthmar, R., & McLure, M. “War and Peace: Arthur Cecil Pigou as a Public Intellectual During World War I”. Journal of the History of Economic Thought, 42(4), 2020, 481-499.

Aslanbeigui, N., & Oakes, G. “Pigou in the Foreground”, (Eds) G. Oakes ve N. Aslanbeigui, Arthur Cecil Pigou içinde, Palgrave Macmillan,2015, s.1-22